DOOR LUC SELS, GERARD GOVERS, TINE BAELMANS, PIET DESMET, HILDE FEYS, PETER LIEVENS, REINE MEYLAERTS, BART RAYMAEKERS, CHRIS VAN GEET. Met zijn standpunten over homoseksualiteit zet het Vaticaan aan tot uitsluiting. Leuven kiest voor een inclusieve katholieke universiteit.

We kenden Brandon Boulware niet, maar zullen hem niet licht vergeten. Hij sprak deze week in het parlement van de conservatieve staat Missouri waar een resolutie voorligt die de deelname van transgender jongeren aan meisjessport verbiedt. Brandon getuigde over zijn transgender dochter. Hoe hij haar jaren als jongen heeft opgevoed, inclusief kort haar, het dragen van jongenskleren en lidmaatschap van de boy scouts. Hij begreep het niet, dat anders zijn. Hij zegt het herhaaldelijk in zijn korte getuigenis:
I did not get it.

Op een gegeven dag hees zijn dochter zich in een oude jurk van haar zus. Ze vroeg hem of ze met de buurtkinderen mocht gaan spelen. Neen, was het antwoord. Ze vroeg hem of het wél zou mogen als ze eerst jongenskleren aantrok. Op dat moment daagde het bij Brandon: hij begreep het. Brandon had jarenlang het diepste wezen van zijn dochter ontkend en het meisje dat er was niet willen zien. Vandaag mag zijn dochter voluit vrouw zijn. Alles is veranderd vanaf dat ogenblik en wel ten goede: zijn dochter, die vroeger een kind zonder lach was (zijn woorden), is nu haar gelukkige zelf. Ze kan en mag haar leven invullen zoals zij dat verkiest.

Het Vaticaan begrijpt het (nog) niet

In het nieuws van de week viel deze aangrijpende getuigenis bijna samen met de bekendmaking van de standpunten van het Vaticaan over homoseksualiteit en homohuwelijk. Neen, de thema’s zijn niet echt verwant. Het is veeleer het contrast tussen het inzicht van Brandon en het gebrek daaraan bij Franciskus dat ons trof: hoe de ene pleit voor inclusie en de andere aanzet tot uitsluiting.

Paus Franciskus toonde eerder een zekere openheid ten aanzien van holebi’s. Wellicht is die openheid ten gronde niet veranderd. Maar hij krijgt ze duidelijk niet vertaald in de leer. Homoseksualiteit blijft voor het Vaticaan een ‘ongerijmdheid’. Zelfs de inzegening van het wederzijds engagement van een homoseksueel koppel kan nog steeds niet.  Voor het Vaticaan moet homoseksualiteit op de één of andere manier onderscheiden blijven van ‘normale’ heteroseksualiteit.

Deze standpunten zijn voor velen in de Westerse Kerk een ontgoocheling. Ze zijn vooral een staalharde kaakslag voor alle holebi’s en voor wie opkomt voor een meer inclusieve samenleving. Maar het zit dieper. Het Vaticaan is (nog) niet echt in staat om met menselijke verscheidenheid om te gaan of ze te respecteren. Daar schuilt het contrast met Brandon. Het Vaticaan weet er duidelijk geen weg mee, met die andere geaardheid: ze begrijpen het (nog) niet.

Staat het Vaticaan eigenlijk stil bij de verwoestende kracht van het signaal dat het de wereld instuurt? Ongetwijfeld zullen sommige wereldleiders zich op dit soort standpunten beroepen om homohaat, repressie en misdaden tegen holebi’s te rechtvaardigen. Maar ook om alle anderen die afwijken van hun norm weg te zetten als abnormaal, ‘ongerijmd’ of minderwaardig. Een standpunt wordt op die manier een mechanisme van uitsluiting en ontneemt zo groepen hun kans om volwaardig deel te nemen aan de samenleving.

De Katholieke Universiteit Leuven

De KU Leuven wil een inclusieve gemeenschap zijn die waardevolle verschillen en gemeenschappelijkheden omarmt. Dat wordt beklemtoond in ons Pact voor Respect dat ietwat lyrisch eindigt met “Een mensheid zonder kaf, alleen maar koren. Dat zal straf zijn. Dat zal àf zijn”. Ja, ook aan de KU Leuven is er nog een weg te gaan, maar onze universiteit is alvast op pad. Met vallen en opstaan, jazeker, maar met een helder doel.

De KU Leuven wil vanuit haar christelijke mens- en wereldbeeld een plaats zijn van open discussie over maatschappelijke, levensbeschouwelijke en ethische thema’s, en een kritisch denkcentrum in en voor de katholieke gemeenschap. We willen inclusief zijn en vanuit die oriëntatie ook de Kerk een spiegel voorhouden. Dat is een opdracht die we onszelf geven. Ze is duidelijk nog niet volbracht. 

Het Vaticaan houdt vast aan het klassieke natuurwetsstandpunt waartegen het Leuvense personalisme al decennia strijd voert. In de natuurwetsethiek kan een huwelijk enkel ingezegend worden als het openheid op kinderen insluit. De Leuvense personalistische ethici hebben zich hier altijd heftig tegen verzet. Het is een trieste vaststelling dat dit verzet ook in 2021 zo nodig blijft. We kunnen maar een inclusieve samenleving bouwen als we ieder mens als volwaardig beschouwen. Leidende instellingen moeten hier het voortouw nemen. De Kerk hoort daar bij. Het Vaticaan kan zich niet achter traditie of ritueel blijven verschuilen. Het wordt tijd dat het de samenleving recht in de ogen kijkt en opkomt voor gelijke behandeling van iedereen.