DOOR LODE GODDERIS. Maggie De Block stelt voor om de uitkering van langdurig zieke werknemers te beperken wanneer ze een aangeboden job weigeren. Terug gaan werken kan inderdaad goed zijn voor het herstel indien ook het werk wordt aangepakt. Dit proces verdient begeleiding en wederzijds vertrouwen.

Lode Godderis

Het aantal langdurig zieke werknemers blijft jaarlijks toenemen. In 1993 waren er 164.751 arbeidsongeschikten langer dan 1 jaar; in 2012  283.541. Minister van Sociale Zaken en Volksgezondheid De Block stelt voor om via een re-integratietraject mensen terug aan het werk te krijgen. Indien de werknemers niet meewerken of een aangeboden job weigeren, verliezen ze 10 procent van hun uitkering.

Snelle re-integratie helpt op voorwaarde dat de zieke werknemer erin gelooft én dat het werk wordt aangepast. Re-integratie wordt daarom beter niet als een verplichting geïntroduceerd maar wel als een begeleiding waarbij zowel de werknemer als de werkgever wordt ondersteund.

Werk oorzaak van chronische aandoeningen

Veel chronische aandoeningen zoals burn-out, rugproblemen, overbelastingsletsels, kankers en astma’s vinden hun oorzaak op het werk. In België kampt 15% van de werknemers met een chronische aandoening, waarbij minstens de helft hinder ondervindt tijdens het werk. Het lijkt dan ook logisch om zieke werknemers thuis te houden tot volledige genezing. Ook bedrijfsleiders werken het liefst met volledig inzetbare werknemers. Het schrijven van een ziekteattest lijkt dus op het eerste zicht medisch verantwoord.

Kleine kans op terugkeer, bij lange afwezigheid

Anderzijds blijkt dat langdurig niet werken, evenmin goed is voor de gezondheid. Het risico op overlijden ligt 63% hoger bij werklozen in vergelijking met werkenden. Ook bij ziekte blijven veel klachten aanslepen als je weg blijft van het werk. Er is voldoende bewijs dat rugklachten sneller verdwijnen en genezen bij werkhervatting (binnen de 2 weken).

Bovendien vermindert de kans om effectief terug te keren met de duur van de afwezigheid. Iemand die 3 tot 6 maanden afwezig is, keert maar in 50% van de gevallen terug naar dezelfde werkgever. Wanneer de afwezigheid oploopt tot meer dan een jaar, daalt de kans op terugkeer naar 10%.

De terugkeer wordt niet bemoeilijkt door de aandoening, maar wel door een tekort aan zelfvertrouwen, angst voor de leidinggevende en reacties van collega’s,…

Opvallend is dat de terugkeer niet wordt bemoeilijkt door de aandoening, maar wel door secundaire schade zoals een tekort aan zelfvertrouwen, angst voor de leidinggevende en reacties van collega’s,…

Stimuleer re-integratie van bij het begin

Mensen die langdurig afwezig zijn dienen dus gemotiveerd en ondersteund te worden om weer aan de slag te gaan. 80% van de werknemers die 6 weken of langer afwezig zijn, vragen ook effectief hulp bij hun werkhervatting.

Het is hierbij belangrijk om geen maanden te wachten op het initiatief van de arts van het ziekenfonds. De eerste vier tot zes weken zijn cruciaal voor een succesvolle terugkeer. Indien de werknemer er in die periode niet in slaagt te hervatten, bespreekt de behandelende arts met de patiënt best de re-integratie mogelijkheden van bij het begin van de arbeidsongeschiktheid. Hij kan hiervoor een beroep doen op de specialist van het werk, de arbeidsgeneesheer.

De bedrijfsarts kent de werknemer en zijn job. Hij is dus het best geplaatst om hervatting van het huidige werk in te schatten en te begeleiden. Terugkeren naar het werk na een lange periode gebeurt het best geleidelijk. Vandaag kan een volledige arbeidsongeschikte werknemer deeltijds het werk hervatten met akkoord van het ziekenfonds en de werkgever. De werknemer behoudt de uitkering voor de tijd die hij niet werkt. De werkgever moet niet opnieuw gewaarborgd loon betalen indien tijdens de gedeeltelijke werkhervatting de werknemer opnieuw volledig arbeidsongeschikt wordt.

Een duidelijke win-win, maar helaas wordt deze regeling nog te weinig toegepast. Verschillende onderzoeken hebben aangetoond dat een goede samenwerking tussen behandelende artsen, arbeidsgeneesheren en adviserende geneesheren de kans op een succesvolle re-integratie doet toenemen.

Stimuleer en ondersteun werkaanpassingen

Succesvolle re-integratie vergt ook aanpassingen aan het werk en de werkomstandigheden (bvb. ergonomische verbeteringen, verlagen van werkritme en -druk,…). Slechte werkomstandigheden zijn immers nefast voor de gezondheid en doen de werknemer opnieuw uitvallen na terugkeer. In de praktijk is dus snel een contact nodig met de werkgever om aangepast werk, werkmutatie of progressieve werkhervatting mogelijk te maken en te bespreken.

Het is daarom essentieel dat beleid van Maggie De Block ook incentives bevat die de werkgevers stimuleren om aangepast werk ter beschikking te stellen. Ondanks de belangrijke kosten verbonden aan het ziekteverzuim is niet elke werkgever geïnteresseerd of in staat om aangepast werk te voorzien. Dit doet zich voornamelijk voor bij KMO’s en gezien België een land is van KMO’s, vraagt dit dus de nodige aandacht.

Conclusie: Werknemers die langdurig thuis zijn wegens ziekte, worden best niet verplicht om aan de slag te gaan, maar moeten – samen met de werkgever – actief begeleid en ondersteund worden.