DOOR TOM MERLEVEDE. Israël is een land dat schreeuwt om geschiedenis, zonder krijg je geen vat op het conflict. Tegelijkertijd is die geschiedenis spelbreker voor een vredevolle toekomst. In april ging ik 10 dagen ter plaatse. Dat het een complex conflict is, wist ik al. Nu weet ik dat dat een understatement is.

Tom Merlevede

Tien dagen ter plaatse en één vraag die ik beantwoord wilde zien: Hoe kan het dat dit conflict nog altijd gaande is? Hoe kan het dat het Israëlisch leger (IDF) tientallen Palestijnen achter een hek doodschiet, duizenden verwondt en Israël ondertussen door publieksstemmen het Eurovisiesongfestival wint?

Hoe kan het dat Hamas nog steeds geldprijzen uitreikt aan (de familie van) martelaren die zich laten doodschieten door het IDF? Kortom, waarom zorgt de staat Israël na 70 jaar nog steeds voor zoveel onrust in de regio?

Mijn doel is niet om het conflict uit te leggen vanuit één of andere grote politieke theorie, evenmin vanuit die van een befaamde filosoof. Ik ging ernaartoe als mens die wilde begrijpen. Dat was al moeilijk genoeg.

Segregatie als codewoord in de bezette Palestijnse gebieden

Hebron en Tel Aviv, ze liggen op een figuurlijke steenworp van elkaar en toch zijn het uitersten in maatschappijvorm. Waar in Tel Aviv de meest onthullende outfits naast religieuze kleren te zien zijn, heerst er in Hebron totale segregatie. Segregatie gebeurt er op basis van religie. Joden en Moslims hebben er elk hun eigen ingang tot de Tombe van de Patriarchen, maar ook de wegen zijn op basis van religie gescheiden. Geloof je in Allah? Helaas, dan mag je hier niet wandelen. Een niet te vergeten detail, in Hebron wonen ongeveer 500 Joodse settlers onder de aanwezigheid van 1500(!) militairen.

“In Hebron heerst totale segregatie op basis van religie.”

Segregatie is een term die tien dagen door mijn hoofd spookte. In Palestina zijn er belangrijke wegen die enkel voor Israëli toegankelijk zijn. Dit is een onderscheid op basis van burgerschap. Aan de daken kun je zien of het een Israëlisch of Palestijns huis betreft. Als het twee grote (zwarte) tonnen op het dak heeft staan, dan is het Palestijns, zo niet, dan is het Israëlisch. Israël beslist wie er hoeveel water krijgt en toevallig gaat bij Palestijnen de kraan geregeld dicht terwijl Israëlische gemeenschappen onbeperkt toegang tot water krijgen. Palestijnse huizen slaan hierom zo veel mogelijk water op om droge periodes door te komen.

Toch doe je ook als Israëli niet wat je wilt. Zo zijn er restricties om bepaalde Palestijnse gebieden (Zone A) te betreden (zie onderstaande foto). De artificiële segregatie die heerst in de bezette Palestijnse gebieden toont er de inmenging van Israël. De weg naar een gezonde tweestatenoplossing of een democratisch eengemaakt land lijkt zo nog ver weg.

Natuur en mensen als politiek wapen

“Voor Israëli’s gelden er restricties om bepaalde Palestijnse gebieden (Zone A) te betreden.”

Zowel Israël als Palestina hebben schuld aan het feit dat een duurzame oplossing verder weg lijkt dan ooit. Sta mij toe twee korte kritieken te geven op Israël en daarna twee kritieken op Palestina.

Als eerste wil ik de verschillende manieren benadrukken waarop Israël omgaat met wetovertreders in Palestijns gebied. Palestijnen worden opgepakt door militairen en berecht door de militaire rechtbank terwijl Israëli’s voor dezelfde overtreding worden opgepakt door politie en onder het gewone strafrecht vallen. Wanneer een settler dus een overtreding begaat kan de in overvloed aanwezige militair weinig doen. Hij moet de weinig aanwezige politie bellen. Arrestaties, onderzoek en berechting gebeuren eveneens gescheiden en volledig onrechtvaardig.

Als tweede gebruikt Israël de natuur als politiek wapen. Ik geef twee voorbeelden. Van de in 1948 verwoestte Palestijnse dorpen is nog maar weinig te zien. Dit omdat het Nationaal Joods Fonds (JNF) bossen plant op de ruïnes van die dorpen. Voor Israëli’s doet het JNF aan natuurbeheer en zet het zich in voor het klimaat. Palestijnen zien het als een poging om de Nakba te verbergen en een terugkeer voor de Palestijnen onmogelijk te maken. Wanneer je in zo’n dorp wandelt en nog enkele restanten van een dorp ziet kun je niet anders dan de politieke geladenheid van het bos inzien.

Het tweede voorbeeld gaat misschien nog een stap verder. Dit is het proclameren van national parks in Palestijns bezet gebied. Het is een manier van Israël om zich extra grondgebied toe te eigenen. Het gebied valt dan onder strenge regelgeving waar Palestijnen niets meer kunnen claimen of aanvragen.

Kunnen we enkel Israël blamen voor de situatie? Neen, ook Palestina heeft boter op het hoofd. Hamas is en blijft naast de winnaar van de verkiezingen in 2006 in de Palestijnse gebieden ook een belangrijke terroristische link hebben. Wie een geldprijs geeft aan de families van martelaren en het ‘martelaarschap’ zo aanmoedigt kan niet claimen volledig open te staan voor een vredevolle oplossing. Hamas gebruikt mensenlevens als politiek wapen. Hoe hard ik ook sympathie heb voor de Palestijnse zaak, daar kun je niet om heen.

Ook de Palestijnse autoriteit krijgt veel kritiek. Als je praat met Palestijnen in de Westbank, hebben ze soms weinig positiefs te zeggen over hun huidig bestuur. Er is geen steun voor de eigen economie, veel corruptie en er zijn te veel ‘nutteloze’ ambtenaren. Het zijn maar enkele van de veel voorkomende kritieken. Zonder sterke Palestijnse autoriteit die de steun van de Palestijnen geniet, kun je voor een tweestatenoplossing ijveren zo veel je wilt, in mijn ogen heeft het weinig nut.

“Israël beslist wie er hoeveel water krijgt en toevallig gaat bij Palestijnen de kraan geregeld dicht terwijl Israëlische gemeenschappen onbeperkt toegang tot water krijgen.”

Is een conclusie mogelijk?

Begrijp ik na tien dagen hoe dit conflict na 70 jaar nog altijd aan de gang is? Ja. Dit conflict draagt honderden, zo niet duizenden jaren geschiedenis met zich mee. Heb ik een duidelijk standpunt pro of contra een bepaalde kant ingenomen? Neen. Hoe hard ik ook wil, ik kan niet zeggen dat ik volledig pro-Palestina ben. Er is altijd een maar in mijn hoofd. Ook pro-Israël kan ik niet zijn, hoewel ik de Joden hun drang naar een thuis wel kan begrijpen.

Zie ik een duurzame oplossing voor dit conflict? Neen, de enige oplossing die ik zie is dat we alles wat er gebeurd is de afgelopen 70 jaar vergeten en wissen uit de geschiedenisboeken. We moeten opnieuw starten vanaf nul. Met de bagage van de aflopen 70 jaar geloof ik niet dat de huidige of de volgende generatie tot een duurzame vredevolle oplossing zal komen.

De internationale gemeenschap? Die kijkt ernaar en besluit dan niets te doen. 10 dagen Israël/Palestina brachten meer vragen en meer verwarring maar ook de ongelofelijke drang om meer te willen weten. Een drang om te begrijpen. Heb je het gevoel dat dit stuk een duidelijk punt mist? Na 70 jaar conflict is er geen duidelijk punt meer, enkel verwarring en fragmentatie.