DOOR GOMMAAR D’HULST. Voeding is een big issue dezer dagen. Naast de wonder-(kook)-boeken van Kris Verburgh en Pascale Naessens verschijnen er dagdagelijks tegenstrijdige berichten over ‘gezond eten’ in de media. Ik ben niet geplaatst om hier kritiek op te geven en voel daar ook helemaal niet de behoefte toe. Wél wil ik de aandacht richten tot wat er wel toe doet; stop met je eindeloos te bekommeren over voeding en beweeg meer!

Staar je niet blind op de big business die de voedingsindustrie absoluut is. Beweging is de sleutel tot gezond leven met een hogere quality of life, niet het feit dat je de meeste calorieën haalt uit vooral vetten, proteinen of suikers (toch geen suikers!). Neen, maatschappelijk gezien gaat ‘zitten’ een steeds grotere last worden. Véél meer dan het feit dat mensen nu koemelk, dan wel sojamelk drinken voor een gezonder bestaan.

Ja Kris, ik weet het, dit statement verkoopt veel slechter maar is wel de waarheid.

De laatste 30 jaar is er een karrevracht aan bewijs gekomen voor het feit dat fysieke activiteit per sé de levensduur met ettelijke jaren verlengt, de levenskwaliteit de hoogte injaagt en je er daarenboven nog slimmer van wordt ook. Toonaangevende tijdschriften berekenden dat fysieke INactiveit verantwoordelijk is voor 5,3 miljoen doden/jaar over de hele wereld. Sterker nog, als inactiviteit vermindert met een luttele 10%, dan zouden een half miljoen overlijdens kunnen worden voorkomen elk jaar ¹.

Studies die de impact van beweging op gezondheid onderzoeken worden uitgevoerd door een groot aantal mensen gedurende 10-20 jaar op te volgen. Waarbij er vervolgens wordt gekeken naar het aantal sterfgevallen en hoe die veroorzaakt zijn over de jaren (cardiovasculaire ziekten, accidenten, kankers, etc…). Verder vullen deze proefpersonen vragenlijsten in die peilen naar levensstijl en gewoontes. Roken ze? Wat is hun BMI? En vooral hoe fysiek actief zijn ze?

Je moet weten, fysieke activiteit is veel meer dan enkel en alleen sporten. Het is elke beweging, opgewekt door je spieren, waarvoor het lichaam energie nodig heeft. Dit kan dus sporten zijn, maar ook de trap nemen in plaats van de lift of na een zware maaltijd enkele minuten gaan wandelen. Op basis van het fysieke activiteitsniveau worden proefpersonen dan in verschillende groepen opgedeeld en bekijkt men hoeveel mensen er sterven en in welke groep deze sterftegevallen voorkomen. Hieruit becijfert men bv de hazard ratio, wat een meting is van hoe vaak een bepaald event (sterftegeval) voorkomt in een groep ten opzichte van een andere groep, doorheen de tijd.

Bekijkt u even de volgende grafiek:

In deze studie ³ , uitgevoerd op 42 000+ mannen en vrouwen, hadden inactieve mannen (voor vrouwen geldt hetzelfde plaatje) van middelbare leeftijd, met overgewicht 78% meer kans om vroegtijdig te sterven dan de controle groep, de actieve, niet-obese mannen. Dit is gecontroleerd voor zaken zoals ‘educatie’, ‘roken’, ‘bloeddruk’, ‘cholesterol’ en ‘diabetes’.

Op zich nog niets wereldschokkends, dit probeer ik je al sinds het begin van deze blog duidelijk te maken. Mààr, wat valt nog op, mensen die INactief zijn en met een normaal gewicht, hebben een hogere hazard ratio voor mortaliteit (meer kans op sterven) dan actieve, obese mensen. Sterk toch? Is dit sluitend bewijs dat voeding niet uitmaakt? Neen, natuurlijk niet. Dit zijn immers associatieve studies, waarbij oorzaak-gevolg niet zomaar kan afgeleid worden. Maar toch, misschien is beweging toch belangrijker dan eerst gedacht?

Een zeer recente studie uitgevoerd door onderzoekers van Harvard, associeert een verlaging van de fysieke activiteit en niet het aantal ingenomen calorieën (!) met de 10-15% verhoging in obesiteit die de laatste 30 jaar de Amerikaanse populatie teistert ⁴. U begrijpt, beweging zet een oneindig groot pallet aan lichamelijk veranderingen op gang en de biochemische bestudering ervan zal nooit eindigen, zodoende ook mijn doctoraat niet vrees ik.

Logischerwijs is een combinatie van voldoende beweging en gezond eten optimaal om gezond oud te worden en kan bijvoorbeeld een ’ongezondevoedings’taks nuttig zijn, maar dat is niet het punt van deze blog. Neen, mensen moeten dringend beginnen na te denken over het aantal uren dat ze zitten in plaats van dat ze nu glutenvrij of toch koolhydraten-arm gaan eten. Ze moeten nadenken over hoe ze op, soms subtiele wijze, meer ‘beweging’ in hun leven kunnen krijgen. En de overheid moet hier budgetten op inzetten.

Minister van Welzijn, minister van Sport – welke niet dezelfde zijn – speel hier op in; red de sociale zekerheid op lange termijn en zet in op educatie van kinderen, zoals bv met een deelvak ‘beweging’ in de lessen biologie? Zet in op infrastructuur, fietspaden, elektrische fietsen, sportveldjes, etc. En ten slotte, zet in op de bescherming van het beroep ‘bewegingscoach’. Betaal bewegingssessies terug en laat ze voorgeschreven worden door dokters. Kortom, maak kom af met the Wild Wild West wat de fitness industrie nu is. De KU Leuven zet alvast duidelijke stappen in de goede richting met Unief Actief.

Een grootschalige verandering in de opvatting over het belàng van beweging is nodig. En liefst zo snel mogelijk. Tot dan blijf ik jaarlijks €2500 euro steken in mijn actieve hobby’s, want ik weet dat elke euro een goede investering is voor later!

1. The Lancet Physical Activity Observatory: promoting physical activity worldwide. Lancet
2. Be smart, exercise your heart: exercise effects on brain and cognition. Nat Rev Neurosci
3. The effects of physical activity and body mass index on cardiovascular, cancer and all-cause mortality among 47 212 middle-aged Finnish men and women. Int J Obes (Lond)
4. Obesity, Abdominal Obesity, Physical Activity, and Caloric Intake in US Adults: 1988 to 2010.  Am J Med
5. Changes in physical activity, mortality, and incidence of coronary heart disease in older men. Lancet