DOOR PROF. KANIGULA MUBAGWA. Naar aanleiding van het koninklijk bezoek aan de Democratische Republiek Congo (DRC) op 12 juni werd er vooral over het verleden gesproken en geschreven. Men moet inderdaad naar het verleden kijken om het heden beter te begrijpen en fouten uit het verleden te vermijden. Maar wij, niet-historici, hebben soms de indruk dat er te veel aandacht aan het verleden wordt gegeven en dat het heden en vooral de uitdagingen van de toekomst relatief minder aandacht krijgen. Het is ons persoonlijk standpunt dat men meer aandacht en energie moet besteden aan de huidige en toekomstige samenwerking tussen beide landen.

Het koningspaar heeft een bezoek gebracht aan Bukavu. Dit bezoek in de provincie Zuid-Kivu, in het oostelijk deel van de DRC, was meer dan welkom. In vele internationale kringen zijn het land en vooral de oostelijke provincies berucht voor de onveiligheid, in stand gehouden door gewapende bendes. Toch mag men niet besluiten dat de hele regio onveilig is geworden. Dit koninklijk bezoek is geruststellend voor diegenen die de Kivu op de wereldkaart willen houden. Veel Belgen blijven naar Bukavu komen in het kader van partnerschappen, samenwerkingen of om andere redenen.

Het bezoek en de warme ontvangst door de bevolking illustreren hoe de Belgen in het algemeen, en niet alleen de hooggeplaatsen, altijd zeer welkom zijn in Congo, zelfs na de vele spanningen, vooral tussen de politici, in de voorbije jaren.

Het koningspaar heeft een bezoek gebracht aan Panzi, het ziekenhuis van Nobelprijswinnaar Dr Mukwege en aan het International Institute for Tropical Agriculture (IITA). Beide instellingen krijgen technische en/of financiële steun uit het buitenland, onder meer uit België. Naast deze twee ster-instellingen zijn er in de Kivu-streek veel andere instellingen die samenwerken met België en minder in de schijnwerpers komen, maar toch een grote impact hebben op de ontwikkeling van de regio.

Zo heeft de samenwerking duidelijk positieve en impactvolle resultaten opgeleverd op het vlak van universitaire samenwerking. België wordt er (terecht) van beschuldigd zeer weinig universiteitsgediplomeerde Congolezen te hebben afgeleverd voor de onafhankelijkheid in 1960. Dat was het verleden! Dit tekort werd min or meer rechtgezet tijdens de twee of drie volgende decennia: de grote meerderheid van de huidige academici in de DRC hebben hun doctoraatsopleiding in België of in samenwerking met Belgische instellingen voltooid. Dit is het heden! Deze samenwerking bestaat nog steeds met lokale universiteiten, hogescholen, ziekenhuizen en andere instellingen. Sinds haar oprichting heeft de UCB kunnen rekenen op vele Belgische instellingen en organisaties, maar ook op individuen (onder andere academici, artsen en verpleegkundigen) uit heel België.

Aan de UCB hebben we een hoogtepunt van zulke samenwerking bereikt in de voorbije twaalf jaar, met een programma van institutionele universitaire samenwerking met Vlaamse universiteiten, namelijk de KU Leuven, UAntwerpen en UGent, gefinancierd door DGD via de Vlaamse interuniversitaire Raad – Universitaire ontwikkelingssamenwerking (VLIR-UOS). Deze samenwerking focusteop drie thema’s: landbouw, mijnbouw en gezondheid.

Welke concrete resultaten werden door dit programma bereikt en welke impact heeft het gehad? Op academisch vlak spreekt men van een aanzienlijke capaciteitsopbouw: een vijftiental doctoraten en veel assistenten hebben een masteropleiding gevolgd. Deze mensen doceren nu aan de universiteit en proberen goed onderzoek uit te voeren ondanks de schaarse middelen. Ook werd een onderzoekcentrum over mijnenbeheer (CEGEMI) opgestart dankzij het programma. Naast kwalitatief beter onderwijs en onderzoek levert de universiteit nu ook een betere dienstverlening aan de maatschappij. De medische zorg aan het Hôpital Provincial Général de Référence de Bukavu (HPGRB) is fors verbeterd, voornamelijk dankzij de samenwerking met Belgen en Belgische instellingen. Het ziekenhuis telt nu ongeveer 520 bedden, is het beste ziekenhuis van Bukavu en behoort tot de beste in het land, vooral dankzij het hooggeschoold medisch personeel, maar het krijgt weinig aandacht in de pers. Veel van de meer dan 50 specialisten die er werken hebben stage in België gelopen, in ziekenhuizen van het UC Louvain-netwerk. Op vlak van onderzoek haalt de Faculteit Geneeskunde de beste resultaten binnen de universiteit (zie publicaties). De universiteit organiseert verschillende vormingsactiviteiten voor de bevolking, onder anderen voor landbouwers die worden getraind in betere landbouwtechnieken, maar ook onder meer voor mijnwerkers en ambtenaren.

Het bezoek van het koningspaar opent de deur voor nog meer samenwerking, en (hopelijk) voor een betere toekomst voor de DRC. Als de veiligheidssituatie het toelaat kan deze samenwerking tussen België en Congo blijven lopen en toenemen. Elk van de twee landen is sterker wanneer er wordt samengewerkt. In deze samenwerking moet ook beroep gedaan worden op de diaspora. Veel Congolezen wonen en werken in België. Zelfs wanneer ze de Belgische nationaliteit krijgen, blijven ze nauwe banden onderhouden met Congo en zijn ze vragende partij en enthousiast om te worden betrokken in commerciële en ontwikkelingsactiviteiten met Congo. Er bestaat ook een kleine, maar zeer efficiënte “diaspora” van Belgen die in Congo zijn gevestigd en die goede banden tussen onze twee landen blijven faciliteren.